Bolivia

Gaga kska Kska- Hunac Meycow ka Bolivia, 17 00 S, 65 00 W ka gaga na nniqan.

Flag of Bolivia-Kwoci Poriweya（玻利維亞國旗）

Bolivia（玻利維亞）

Kana ka knlbangan na o 1,098,581 sq km（hangan na o Tg28）

(knlbanga dxgal o 1,083,301 sq km, knlbangan qsiya o 15,280 sq km).

Kana ka sejiqun o niqan 10,969,649 hiyi.

Gaga Sucre ka pusu alang paru, jiyax 6 idas 8 ka jiyax skrayan klwaan.

Manu ka dxgal Bolivia ga wada sugan 34.30% ka dxgal qpahan, 52.50% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 13.20% na.

File:Coat of arms of Bolivia.svg-Kwohwey. (國徽)

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Evo Morales, pnaah hngkawas2006 idas 1 jiyax 22pnrajing kmlawa klwaan.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’.

Risi (歷史)

Seuxal(早期)

Hiti na suu suci hayan we, wada rungan Sipanya ka alang Poriweya nii, ngalan dheran Rapurata congtuci na Sipanya.

Ckceka na sucyo suci dige, mccebu ptburux ka Ratingmeco, ciida ham we “sang Miru” kesun ka Poriweya nii, ma wada yahun dmoi baga na seediq mbeyax kesun Poriwar nCyaracyasu, kika tnburux knkwas 1809 de mangal ngayan alang kesun Poriweya.

File:Bolivia (orthographic projection).svg-Ida nkiya nniqan lnglingay. (自然地理位置)

Knkawas 1825 de kmburux peeyah Sipanya di, bobo na de ini alix mccebu alang kssiyo na, kika ririh so wada uka pncbuwan ka mddeka dheran na. Kii kana ka tgdaya nCuri, tghunac nPasi ma tgdaya nParakwe. Pncbuwan daha kesun “syawsu cancung ”kndalax knkawas 1879 betaq knkawas 1882 ka maha ptyuun bale, wada uka ciida ka kingal bale alang daha siyo rcilung, kika alang uka kangko ka Poriweya nii di.

Bobo tnburux de, seyhu nPoriweya nii we Dame Doriq pneeyah Owco ma seediq Mesutiso ka pnheyu, tucay-tongcu ka qqlahang daha, so nii we ggeluk daha dheran na Intianmingcu. Knkawas 1900 dige 1600 wan ka seediq Poruweya,

Knkawas 1898, Rapas ka sotu daha bale, Sukore we biqan ngayan nanaq. Kika cingci nPoriweya nii de uka ka inkwang nPotosi di ma, mquri siyo nAwruro kmari sikwang di, so nii de seediq mptpatis ka gaga qmlahang alang ma cingci daha.

Saya(現在)

Knkwas 1953 idas 8 ali 2, pheyu hwari ka Aistungsoro, lixan na ka “tacwangcu”, spooda na tutikayko.

Knkawas 1984, lixan daha ka cunsu-tucay, spooda na mingcu-senci.

Knkawas 2003, tmutuy pnkseengan gas, melux ini qeepah kana seediq Poriweya, congtong daha Sangcesu daka tayri congtong daha Mesa, wada daha nseengun malix ma, wada qduriq alang uciicil di.

Knkawas 2005 ldas 12 ali 18, metaq kipu seediq mpcongtong daha. Intian yecuming Moraraysu ka wada daha ngalun, knkawas 2006 idas kingal ali 26 ka ptluungan daha, heya ka mngaya ba mangal congtong na ka Meco yencuming, hey aka plaale ba kesun coyicongtong na Poriweya. Prading thuwe cmikun kesun sohwecuyi nPoriweya, smmalu ggaya nanaq dPoriweya

Knkawas 2009 idas kingal ali 25, senhwa ka snlmean daha tg16 we, kiya si senhwa snlmean pneeyah ba baga seediq Poriweya.

Knkawas 2009 idas 3 ali 26, Moraraysu ka pnatis pusu ba gaya daha, “Poriweya konghoko” nii de spriyux na kesun “Poriweya mingcuko”, kika heya naq wada lmutuc mangal congtong dungan.

Tiri (地理）

Quri dheran tongpe nPoriweya we breenux, ckceka na we bungu lmiqu Antisu, Poriweyakawyen ka dheran quri ggqiyan hido, maha 4000 kongcu ka knbrawan na, hini we dheran nrao gheti bbaro. Egu dheran pcliyu rumu puniq ka qrei hini. Dgiyaq daha bbaro ba bale we Yiimani, 6462 kongcu ka knbrawan na. thumb|242x242px|Gaga pnqita ka dha kwociya mdudl mniq saw 2006 hngkwasan. [莫拉萊斯與時任巴西總統盧拉及其幕僚長羅塞夫合影（2006年）] Alang Poriweya nii we bbaro ka quri ggqiyan hido ma, llebu ka quri hreyan hido. Ga meniq dgiyaq Antisu ka sipukawti na, tongputiti na we meniq bbuyu Masun. Dheran na llebu bale we ga meniq Awrurosung. Ga meniq ayus na Poriweya daka Miru ka rcilungTitikoko. Ga meniq sinanpu ka ruco timu Uyoni.

Karac (氣候)

Dheran alang Poriweya nii we, hmrinas mddeka ka mttilux, mdengu ma tleetu ka kana na hari, qquyux na we kndalax tongpe betaq so  ggqiyan hido ge, peeyah 200 hawmi kndudul seerih betaq toma 100 hawmi.

Singcng-cyuhwa (行政區劃）

Mngari sung ma sohu na:

Mngari sung ma sohu na:
Kacisakasung, sohu na we Sukore
Kocyapanpasung, Kocyapanpa ka sohu na.
Penisung, Torinuya ka sohu na
Awrurosung, Awruro ka sohu na
Rapasusung, sohu na we Rapasu
Pantosung, Koweha ka sohu na
Potosisung, Potosi ka sohu na
Sungkorususung, sohu na we Sungkorusu-torasera
Tarihasung, sohu na we Tariha

Mingcu (民族)

Alang egu klegan mingcu ka Poriweya nii, qtaan ka snpegan daha knkawas 2010 ge, 1012,5 mang kana seediq na. cceka na we 60% seediq Intian tndheran, 26% ka pngmaxan Ing-ow mingcu(seediq Mesutiso), Dame Oco ma duma na de 14%.

36 klegan ka seediq Intian tndheran, paru ba cceka daha hii we Kocyacu daka Imaracu, daha klegan mingcu nii we 85% na kana seediq Poriweya.

Poriweta nii we alang ini psaanak niqan snhiyan daka uka snhiyan. Mesa ka gaga spatis senfa daha we : “Kwocya we snterun na ma qlhangun na kana ka niqan snhiyan daka uka sntmaan, kraanun naq knkuuudus daha, kwocya we ini pggaaluk daka snhiyan.”

Sqiti ta peeyah snpegan nanaq sethu Poriweya nii ka sseediq na knkawas 2001 du we, 78％ ka seediq snhii Roma tencucyaw ma, 19％ ka sincyaw, 3％ ka irih so ini snhei ani mmaanu.

Pntasan na congcyaw-sehwe ka knkawas 2010 ge, 92.5％ ka snhei ciducyaw, 3.1％ ka snhei naq snhiyan tndheran, 2.2％ ka pahai, 1.9％ uka snhiyan, duma de ini dehuk 0.1％.

Seediq tndheran we snhei naq snhiyan ndheya hari kana, ini pntena citucyaw ka ssnhyun daha. Smtama bubu nticyo, “ticyo mucin”kesun daha ma, smtama bubu utux kesun daha kopakana, mqedil kesun daha Urkupiña ma Socavón ini suupu rseno nana, nii si asi ka klaun bale. Niqan duma ka ga meniq alang Aymaran quri rcilung kokohu, ga ddulun na mbeyax ba gmarang kari kesun Canmusu. Niqan ka snhei utux icil ka Poriweya duri, so ka utux Ekeko ma utux Aymaran, ma, TUPA ka utux na seediq kwarani.

Cingci (經濟)

Ado ka uxe malu ka seyhu daha ma, ga qlhanga alang icil, Poriweya nii saya we alang tgqrinuc ma tgthiti ba knlmeyan daha quri nanme. Seediq daha mqrinuc we 66.4%, seediq daha mqrinuc ba bale we 45%. Mqrinuc daka seediq mtengi we tgruura bale qtaan, dheran daha ge, 90% ga dooyung Dame doriq daka seediq pnqiling.

Egu riyung ka hnreyan sekiyu ma gas daha ,ma, kana gin, wu, si, ceng, king, ri, kii kesun daha “koziki tloong gakac king mpesa ppuqun”. Uxe wano nii na, ga hiya ka snpahan nSipanya ka Ingcya-tikwo duri, Poriweya nii ka tg2 berah na niqan yqeyaq hreyan gas quri nanmeco.

Meniq kongye daha we suping, hwangcu, piko, msino, tmaku dnii ka lekuh na. Mkela smisi xiluy niqan rako, niqan stdahu daha kesun Pingto yerencang; qyqeya bbrigun daha ge niqan snaku sekiyu, kwangwu, kongye-cangpin ma nongye-cangpin. Lekuh daha muye-cangpin we rimay, srqemu, mugi, sure-xangpin ma tato.

GDP daha, kndalax knkawas 2005 ka 95,25yi pila Dame, knkawas 2009 de mrana betaq 172,17yi pila Dame, ciida ka GDP na kkingal seediq daha dige kndalax 1010 pila Dme, mrana betaq 1683 pila Dame.

zenko(人口)

Peeyah cbeyo cbeyo riyung betaq saya, Poriweya nii we kndalax hreyan hido betaq gqiyan hido ga niqan seediq kana, ani si qtaun dheran daha we, tikuh hari seediq ga meniq so ddgiyaq ma so rbeyuh lmiqu, ani naq kesun malu niqun ka so breenux ma, malu dheran na duri, ani si, ani dehuk saya we tikuh ba so yomumingcu ka ga meniq hiya.

Uxe kesun malu ba ka nnniqan daha duri, hmeri egu seediq ga meniq ssiyo rcilun ma, ckceka bbungu alang Miru hiya, kika, ani kesun malu pnhgalang ma malu nniqan ka hini we, nian knglahang  qqlhangan so miric ma dapa, niqan kkriyan kangwu ka so ddgiyaq we, hmeri hiya si ga tbliyan meniq hbaro seediq.

Pnyahan pnataa (參考資料）

• Hnlitan na Dakis Pawan
• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E5%88%A9%E7%B6%AD%E4%BA%9E(參考自中文維基百科)