Nsgan Ta-jin

Nsgan Ta-jin o tgtruma nyusan Taytung Taywang. Tgdaya o msdalih nsgan Cinghung. Nklaan hidaw tgdaya mssiyaw dha nsgan Tawu. Nklaan hidaw tgdaya do plutut nsgan Taymari kida. Nklaan hidaw tgtruma do siyaw bi gsilung paru. Ryaxan hidaw o msdalih nsgan Ray-i、nsgan Cunje、nsgan Sece nyusan Pingtung kiya. Tgtruma o mlutut nsgan Mutan nyusan Pingtung. Knhbragan hiyi na o yabi mtrul rima kbkuy hiyi. Kika sun nsgan tghghaw bi seejiq nyusan Taytung.

Nniqan na tgtruma dgiyaq paru ni tgtruma muhing dgiyaq Tawu uri. Hmrinas mngari kmxalan tnegkbkyan o hrus dgiyaq kana. Ungat balay ka breenux. Niqan yayung Tawu 、yayung Ansu、yayung Hungkang ka mnda kana alang. Karat na o mtalux sbgihur.

Kska hini o seejiq tnpusu Paywang ka pusu na bi. Pusu bi nngalan o pnegalang hnmaan. Pprngagan dha kari o kari Paywang.

Endaan

Nsgan Ta-jin o kika sslian bi seejiq Tnpusu Paywang. Klwaan Cin siida sslian dha o alang Arangwey. Kska hini o ida alang Ansu ka paru bi. Kiya ni 「Ansu」（阿朗壹 Aljungic）ksun kari Paywang o “ Alang hhbaraw bi seejiq” ksun.

Klwaan Nihung siida, seejiq tnpusu nsgan hini psnakun dha Tuwaparu (Tupan), Tapanru (Taypan),Tarili (senyung), Cyukakuray, Arangwey(Ansu) rima alang. Kmnkangki na o sbiq qpahan Tawu qpahan Taytung ni nyusan Taytung. Asi pskagul knsat ka pklawa qqpah uuda, tgsa, qmlahang hiyi kngkingal jiyax.  

Bukuy tnegjiyalan siida do nsgan Tawu nyusan Taytung ka kangki da. Maxal mngari kbkuy spatul mataru hngkawas do paah nsgan Tawu ka psnakun kmlawa msa. Siida bukung nyusan snkgulan thulang ryuxi “Nsgan Tajin “ msa ka hiya nii. Nii o kika pniqan balay pnegluban dha nsgan Tawu msa. Rnngaw na nii o ini ngali dseejiq tndxgal. Saw qnita dha  “paru” patas nii o ida aji tduwa tealax pnegluban na nsgan Tawu msa ni unat bruxan kida msa. Tgplealay bi bukung Nsgan Ker yang pay empprngaw dha thulang paru ni dssejiq tndxgal do kika wada ryuxun “Ta “ ka “Paru ” da. Mnda pprngaw duri ka qmpringan dmprngaw ni spowsa dha patas pgkla ka qpahan nyusan Taytung dni kika sun kingal kska rima nsgan seejiq tnpusu nyusan Taytung uri da.

Bnkgan qpahan alang

Nsgan nii o supu kana niqan mataru alang mrimal mataru qburuh.

Alang Taypan:Kana saw alang Taypan ni alang Larepaq. Maxal mngari kbkuy mrimal kingal hngkawas alang Takow nii o pspuun dha alang Tapan.

Alang Tupan: Kana saw alang Tupan （Tjuabal）ni alang Cyuwabangas. Alang Paribungai ni saw bilaq hari alang Taku （Tjalilig）ni alang Kinabariyan, wada dha pspuun maxal mngari kbkuy mrimal kingal hngkawas ni maxal mngari kbkuy mrimal kingal hngkawas bitaq maxal mngari kbkuy mrimal rima hngkawas ska alang Tupan kida.

Alang Sinhwa: Maxal mngari kbkuy mrimal kingal hngkawas bitaq maxal mngari kbkuy mrimal rima hngkawas do alang Qaquburyan ni alang Cyababau ni alang kucerun（Koaran）psppun dha alang Sawcya （Tjukakuljai）kida.

Alang Ansu: Kana saw alang Asuway（'Aljungic）.

Alang Senyung: Maxal mngari kbkuy mrimal kingal hngkawas bitaq maxal mngari kbkuy mrimal rima hngkawas do paah hari alang Taku （Tjalilig）ni alang Kinabariyan o phiyug pstutuy alang Senyung（Morinaga）.

Alang Nantin: Maxal mngari kbkuy mrimal rima hngkawas do paah hari alang Tupan do phiyug pstutu alang Nantin kida.

Pnspuan seejiq

2016 Mtrul rima kbkuy empusal spat.

Pslhayan matas

Ptasan tgbilaq Tupan nsgan Tajin nyusan Taytung.

Ptasan tgbilaq Taypan Nsgan Tajin Nyusan Taytung.

Ptasan tgbilaq Ansu nsgan Tajin nyusan Taytung.

Ptasan tgbilaq nsgan Ansu Nsgan Tajin Nyusan Taytung.

Qqpah rmigaw qmita

Dxgal pnseanak dgiyaq Tawu ida nkiya

Saw nii patas pnsgan o paah klwaan Amirika seejiq empatas Ayrun Rapingnuwici （Alan Rabinowitz）saw lnglungan na ni pntasan qnita na ngiyaw rklit ida mneudus alang dgiyaq Taywang hini.Kiya ni qmeepah qpahan dgiyaq Ringwuci nii do paah maxal mngari kbkuy maspat kmxalan maspat hngkawas na siida do kika ngalan dha yabi nniqan ngiyaw rkrit pdaun dha powsa patas ngalun dha 《文化資產保存法》ka alang 保留區 ida nkiya dgiyaq Tawu hini.

Knlbangan na ka dxgal o niqan dhuq spat kbuhug empitu kmxalan kbkuy公頃 ni mnkala kingal dxgal Taywang o niqan 1.3%, tgbilaq hari dgiyaq 玉山 ni dgiyaq太魯閣 dha 國家公園 dnii. Kika tg tru klgan qlhangun balay Taywang mklawa. Saw alang paah tgtruma

bitaq tgdaya sun ta spug kana o niqan saw ayug ricya, ayug cepen, ayug taymari, ayug cingrun ni ayug tacu dsaw nii alang pnslian qsiya. Saw knbragan na o mniq saw dha kbkuy bitaq mtrul kingal kbkuy gnjisan kska na hiya ka qntaan.yaasa mdhiyaq ssaan , kika ungat tdruy ppanan ssaun ka alang nniqan hiya. Kika rngiyan dha paru balay knlbangan ni ini ksula qtaan ka ddgiyaq bbuyu.

Hini o wada niqan pntasan saw mneudus哺乳maxal empitu科 mtrul kingal klgan, qbhni o niqan mspatul tru kingal kbkuy mspatul rima klgan, saw兩棲類 do mataru科 maxal maspat klgan, saw kmarang dxgal na mneudus oniqanmaspat科mtrul mataruklgan ni saw qsurux o niqan mngari科empusal empitu klgan, saw balay bi mniq dgiyaq ka ngiyaw rkrit o bitaq sayang ini dha hlai bi kina. Saw ssiyaw dggiyaq uri o niqan nniqan mneudus ka llingay siyaw langu swangkuy ni alang ida nkiya dgiyaq cuyun. Spuun kana ka patas wada ptasan dha o niqan saw mneudus nanak spriq wikwansu kingal kbkuy mspatul dha科rima kbkuy mtrul mataru屬maxal kingal kbkuy empusal klgan.

Ulay Tupan

Ulay tupan nii o ga mniq qsiya ayug Tacukaw alang Tupan nsgan Tajin nyusan Taytung hiya. Ida mnegdggiyaq alang Tawu ida nkiya ka kiya. saw qnliyan na qsiya Ulay ni embbngux kyiayug ka qrngul na o ida ssaan balay seejiq alang Tupan ka ayug dha hiya.

Yaasa mqriqu hari ka elug ssaan Ulay Tupan ni kika ini khbaraw balay ka seejiq musa. Kika ngalan dha ulay dha nanak ka kiya da. Iyux dha msleexan balay saun trbug qsiya. Kika qdrxan dha smmalu knkingal ulay duri ka qsiya ayug. Kuxul dha balay musa ka rdrudan ni lqlaqi. Saw karat mskuy bi siida do Kika kuxul dha balay ssaan ka Ulay nii. Qsiya ulay nii o mtasaw balay ni ungat ana manu knux niya. Tduwa trmaun ni mahun. Kiya ka kiya ni mtalux balay ka qsiya na ha. Gmaxun saw qsiya ayug Tacukaw do kika tduwa trmaun da. Sikasi mnda maspat kmxalan mataru hngkawas na siida do, yaasa daan gbihur paru Wenni wada na daan makux ni wada empriyux ka qnliyan na qsiya. Wada rbngun kana ka pusu qnliyan qsiya ulay do msrangi kingal balay mspatul kntlxan na balay ka pilaq bi ulay rngiyan

Pusu bi nhuma alang

· phpah klaway (huteyran)

· bowxi

·  btunux balung ruru paru

·  masu

·  sari

·  trabus

[[Snakun:Truku]]